هودهای آزمایشگاهی
تجهیزاتی حیاتی در محیط‌های آزمایشگاهی هستند که برای ایجاد یک محیط کاری ایمن و کنترل‌شده برای محققان طراحی شده‌اند. این هودها با فیلتر کردن و حذف ذرات مضر، بخارات شیمیایی و عوامل بیماری‌زا از هوا، از کاربر و محیط آزمایشگاه محافظت می‌کنند.
هودهای آزمایشگاهی دسته بندی های متنوعی دارند اما عمدتا بدین صورت تقسیم می شوند:
- 1. هودهای میکروبی (Biological Safety Cabinets – BSCs)
هودهای میکروبی برای کار با عوامل بیماری‌زا و میکروارگانیسم‌های خطرناک طراحی شده‌اند. این هودها با ایجاد جریان هوای یک طرفه یا دو طرفه، از انتشار ذرات آلوده به محیط اطراف جلوگیری می‌کنند.
انواع هودهای میکروبی:
هود کلاس I : از کاربر در برابر عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کند، اما محصول را آلوده نمی‌کند.
هود کلاس II : از کاربر، محصول و محیط محافظت می‌کند. رایج‌ترین نوع هود میکروبی است.
هود کلاس III : بالاترین سطح ایمنی را ارائه می‌دهد و برای کار با عوامل بیماری‌زای بسیار خطرناک استفاده می‌شود.
- 2. هودهای لامینار (Laminar Flow Hoods)
هودهای لامینار برای ایجاد یک محیط عاری از ذرات در حین کار با مواد حساس به آلودگی مانند کشت سلولی استفاده می‌شوند. این هودها با ایجاد جریان هوای یکنواخت و فیلتر شده، از ورود ذرات خارجی به محیط کاری جلوگیری می‌کنند.
انواع هودهای لامینار:
هود لامینار جریان هوای افقی: جریان هوا به صورت افقی از فیلتر HEPA عبور کرده و بر روی سطح کار می‌وزد.
هود لامینار جریان هوای عمودی: جریان هوا به صورت عمودی از فیلتر HEPA عبور کرده و به سمت کاربر می‌وزد.
- 3. هودهای شیمیایی (Fume Hoods)
هودهای شیمیایی برای کار با مواد شیمیایی سمی، خورنده و فرار طراحی شده‌اند. این هودها با مکش و تخلیه بخارات شیمیایی به خارج از ساختمان، از استنشاق این مواد توسط کاربر جلوگیری می‌کنند.
البته انواع دیگری از این تجهیزات وجود دارند که نمی‌توان به طور دقیق در یکی از سه دسته اصلی هودهای آزمایشگاهی قرار داد. با این حال، می‌توانیم آنها را به عنوان هودهای تخصصی یا سیستم‌های ایزولاسیون طبقه‌بندی کنیم. این دستگاه‌ها معمولاً دارای ویژگی‌های خاصی هستند که آنها را برای کاربردهای خاص مناسب می‌سازد مانند Glove Box ها، PCR Work Station و چادرهای هوا یا Air Shower ها.
انتخاب هود آزمایشگاهی مناسب برای هر آزمایشگاه بستگی به عوامل مختلفی دارد. با در نظر گرفتن نوع کار، سطح ایمنی مورد نیاز، الزامات استاندارد و سایر عوامل، میتوان هود مناسبی را انتخاب کرد تا ایمنی کاربر و محیط آزمایشگاه تامین شود.
کالیبراسیون هود
کالیبراسیون هودهای آزمایشگاهی به صورت دوره‌ای ضروری است تا از عملکرد صحیح و ایمنی آنها اطمینان حاصل شود. با کالیبراسیون، میتوان عوامل ذیل رو بررسی کرد و نتیجه های لازم را بدست آورد و بررسی کرد:
- تضمین عملکرد صحیح فیلترها: اطمینان حاصل شود که فیلترها ذرات (متناسب با کلاس تجهیز) را به طور موثر حذف می‌کنند.
- بررسی سرعت و یکنواختی جریان هوا: اطمینان از ایجاد یک محیط کاری ایمن و کنترل‌شده
- کاهش خطای آزمایش: اطمینان از عدم آلودگی نمونه‌ها و دستیابی به نتایج دقیق و سلامت اپراتور
- افزایش طول عمر هود: با شناسایی و رفع مشکلات احتمالی، طول عمر هود افزایش می‌یابد.
فرآیند کالیبراسیون
کالیبراسیون هودهای آزمایشگاهی معمولاً توسط تکنسین‌های متخصص و با استفاده از تجهیزات کالیبراسیون دقیق انجام می‌شود. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
- بررسی ظاهری هود: بررسی وجود هرگونه آسیب یا نشتی
- اندازه‌گیری سرعت جریان هوا: با استفاده از دستگاه آنمومتر
- اندازه‌گیری یکنواختی جریان هوا: با استفاده از دستگاه آنمومتر در نقاط مختلف داخل کابین
- بررسی عملکرد فیلتر HEPA : با استفاده از دستگاه شمارش ذرات (Particle Counter) که در هر کلاس بایستی در محدوده تعریف شده باشد
- اندازه‌گیری فشار: اندازه‌گیری فشار داخل و خارج کابین
- اندازگیری میزان UV: یکی از مهم ترین بخش های ساختار هود بررسی میزان نور ماورا بنفش است که جهت استریل کردن محیط کابین استفاده می شود که بایستی در بازه قابل قبول باشد.
- اندازگیری میزان نور: بمنظور بالا بردن دقت کاربر در حین استفاده از هود بایستی نور داخل در محدوده ای باشد که باعث خستگی و بروز خطا در دید آن نباشد، لذا این پارامتر هم بررسی می شود که در محدوده مجاز باشد.
- اندازگیری ارتعاش: با توجه به وجود لرزش به واسطه فعالیت فن دستگاه، این مقدار بایستی در محدوده ای باشد که به تجهیزات داخل کابین آسیب نرسد و همچنین برای کاربر آزار دهنده نباشد.
- اندازگیری صدا: همانطور که در قسمت قبل گفته شده به دلیل کارکرد فن، این دستگاه ها در حین کار معمولا دارای صدا هستند و به دلیل حفظ سلامتی کاربر این مقدار در داخل و خارج کابین بایستی در محدوده های خاصی باشد.
- اندازگیری میزان دما و رطوبت: میزان تغییرات این مقادیر در حین فرآیند کالیبراسیون ثبت می شود.
کالیبراسیون هودهای آزمایشگاهی یک گام حیاتی در حفظ ایمنی و دقت آزمایش‌ها است. با انجام کالیبراسیون به صورت دوره‌ای، میتوان از عملکرد صحیح هودها اطمینان حاصل کرد و از بروز خطاهای آزمایشگاهی جلوگیری کرد و همچنین برای حفظ سلامت کارکنان امری است حیاتی.
از استاندارد هایی که در فرآیند کالیبراسیون این اقلام باید مورد توجه قرار گیرد میتوان به استاندارد های INSO 16112، INSO 14037، ISO 14644، ANSI/ASHRAE Standard 110، EN 12469 و FED-STD-209E اشاره کرد.
آزمایشگاه کالیبراسیون شرکت مهندسی نوآوران آزمون تسلا با فراهم کردن تمامی تجهیزات برای آزمون هود مانند پارتیکل کانتر از شرکت Lighthouse و سنسورهای Testo و همچنین با اخذ مجوز کالیبراسیون ایزو ۱۷۰۲۵ این خدمات را برای مشتریان محترم فراهم سازد.